Thủ tướng Canada Mark Carney và Đảng Tự do của ông đã giành chiến thắng trong cuộc bầu cử hôm thứ Hai nhờ làn sóng chống Mỹ, nhưng chỉ thiếu một chút để giành được chính phủ đa số.
Theo Cơ quan Bầu cử Canada, Đảng Tự do đang trên đà giành được 168 trong số 343 ghế trong Quốc hội, cơ quan này cho biết việc kiểm phiếu đã kéo dài do số lượng cử tri đi bầu lớn. Nếu các mức hiện tại được giữ vững, điều này sẽ đánh dấu sự cải thiện sáu ghế cho Đảng Tự do so với cuộc bầu cử năm 2021, nhưng họ vẫn sẽ cần sự ủng hộ của các đảng khác để thông qua luật, như họ đã làm trước cuộc bầu cử.
Đảng Bảo thủ sẽ thành lập phe đối lập chính thức với ước tính 144 ghế. Mặc dù thua cuộc, Đảng Bảo thủ đã đạt được mức tăng lớn nhất so với bất kỳ đảng nào so với cuộc bầu cử năm 2021, khi họ giành được 119 ghế.
Tuy nhiên, ai sẽ lãnh đạo Đảng Bảo thủ trong Quốc hội vẫn chưa rõ ràng, với lãnh đạo hiện tại Pierre Poilievre mất ghế Ottawa vào tay ứng cử viên Đảng Tự do và lần đầu tiên sau 20 năm đứng ngoài cuộc. Carney đã giành được ghế một cách dễ dàng, với kết quả cho thấy người Canada thích nhà lãnh đạo nào để đối đầu với Tổng thống Mỹ Donald Trump.
Cuộc bầu cử phần lớn tập trung vào thương mại và kinh tế, vốn được đưa lên hàng đầu bởi thuế quan và luận điệu "bang thứ 51" của Trump, biến cuộc bầu cử thành cuộc đua song mã giữa các đảng có cơ hội thực tế nhất để thành lập chính phủ.
Carney nói trong bài phát biểu chiến thắng của mình: "Tổng thống Trump đang cố gắng chia rẽ chúng ta để Mỹ có thể sở hữu chúng ta. Điều đó sẽ không bao giờ xảy ra. Chúng ta đã vượt qua cú sốc về sự phản bội của Mỹ, nhưng chúng ta không bao giờ nên quên những bài học".
Carney dự định ngồi lại với Trump để thảo luận về mối quan hệ thương mại giữa hai nước, nhưng nói rằng Canada có "rất nhiều lựa chọn khác" ngoài Mỹ để xây dựng sự thịnh vượng.
Theo kết quả sơ bộ, Đảng Tự do giành được khoảng 43,5% phiếu phổ thông, trong khi Đảng Bảo thủ đạt 41,4%, mỗi đảng đại diện cho mức cao nhất kể từ những năm 1980s. Những thắng lợi của Đảng Tự do và Đảng Bảo thủ có được nhờ sự suy giảm của Đảng Dân chủ Mới (NDP) nhỏ hơn và Bloq Quebecois, những đảng vẫn có thể gây ảnh hưởng trong chính phủ mặc dù chịu tổn thất nặng nề.
NDP có khả năng kết thúc với bảy ghế, giảm từ 25 ghế trong cuộc bầu cử năm 2021 và dưới 12 ghế cần thiết để có tư cách đảng chính thức trong Quốc hội. Bloq Quebecois, một đảng khu vực đứng lên đòi chủ quyền ở Quebec, giảm xuống còn 23 ghế từ 32 ghế trong cùng khung thời gian.
Đảng Tự do đã được NDP chống lưng kể từ năm 2022 và có thể một lần nữa quay sang đảng cánh tả này để thúc đẩy thông qua luật. NDP, gần như bị xóa sổ, có thể nắm giữ cán cân quyền lực.
Carney thừa nhận Canada phải xây dựng thêm cơ sở hạ tầng để vừa khởi động lại nền kinh tế trì trệ vừa đa dạng hóa thêm các đối tác thương mại ngoài Mỹ. Đảng Bảo thủ đồng ý cần phải làm nhiều hơn nữa và có khả năng tìm thấy điểm chung giữa hai đảng để thúc đẩy xuất khẩu năng lượng, khoáng sản quan trọng và hơn thế nữa.
Carney nói: "Chúng ta sẽ xây dựng. Xây dựng, em yêu, xây dựng".
