Việc Tổng cục Tiêu chuẩn đo lường chất lượng (Bộ Khoa học - Công nghệ) từ chối giám định số lượng thép được khai là hợp kim (có chứa nguyên tố Bo) mà các doanh nghiệp nhập khẩu về với số lượng lớn trong hai năm qua đã khiến việc xử lý, truy thu thuế nhập khẩu dạng này đang bế tắc.
 

Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Hoàng Anh Tuấn đã ký văn bản đề nghị Bộ Khoa học-Công nghệ có ý kiến về việc Trung tâm kỹ thuật Tiêu chuẩn đo lường chất lượng khu vực I (gọi tắt là Trung tâm kỹ thuật I) từ chối việc giám định hàng hóa theo đề nghị của cơ quan hải quan.

Sự việc xuất phát từ tình trạng nhập khẩu thép cuộn xây dựng, giá rẻ với số lượng lớn từ Trung Quốc trong hai năm qua tràn vào Việt Nam đã gây ảnh hưởng lớn đến các doanh nghiệp sản xuất thép trong nước.
 

Đặc biệt là trong quá trình khai báo hải quan, có thể có trường hợp nhà nhập khẩu đã lợi dụng quy định trong biểu thuế nhập khẩu ưu đãi đánh thuế thấp đối với loại thép hợp kim có hàm lượng Boron (Bo), thông qua đó nhập khẩu thép xây dựng thông thường.

Vì thế, các cơ quan quản lý cần xác định có sự gian lận thương mại trong quá trình khai báo hay không, nhằm truy thu thuế theo quy định.

Tuy nhiên, Tổng cục Hải quan (Bộ Tài chính) đã lúng túng khi xác định mã số hàng hóa nhập khẩu. Theo khai báo của doanh nghiệp thì mặt hàng này là thép hợp kim cán nóng, dạng cuộn dùng cho xây dựng và có hàm lượng nguyên tố Bo là lớn hơn hoặc bằng 0,0008%, được hưởng mức thuế ưu đãi 0%.

Để có cơ sở kiểm tra sau thông quan việc khai báo này, Tổng cục Hải quan đã gửi văn bản đề nghị Trung tâm kỹ thuật I phân tích, giám định chất lượng hàng hóa. Song, Trung tâm đã từ chối giám định do điều kiện trang thiết bị thử nghiệm hiện có không đáp ứng được các yêu cầu phân tích hàm lượng nguyên tố Bo.

“Vậy cơ quan nào có năng lực, chức năng, thẩm quyền giám định mặt hàng trên để áp dụng thực hiện theo tiêu chuẩn TCVN-7446-1:2004 về thép hợp kim và không hợp kim?”, công văn do Thứ trưởng Tuấn đặt câu hỏi với Bộ Khoa học-Công nghệ.

Do hiện vẫn chưa nhận được câu trả lời nên Bộ Tài chính chưa có đủ cơ sở để xử lý việc nhập khẩu hàng trăm ngàn tấn thép Trung Quốc nêu trên trong hai năm qua, có thể gây thất thu thuế vài chục tỉ đồng so với mức thuế 10% hiện hành.

Bộ Tài chính cũng đề nghị Bộ Khoa học-Công nghệ rà soát và hiệu chỉnh lại tiêu chuẩn quốc gia TCVN 7446-1:2004 về việc phân loại thép hợp kim và thép không hợp kim để Hải quan có cơ sở thực hiện.

Vấn đề đặt ra là Việt Nam hiện chưa có đủ thiết bị để xác định hàm lượng nguyên tố Bo trong thép để nhận biết thép hợp kim hay không; nhưng chính biểu thuế xuất nhập khẩu của Bộ Tài chính ban hành tháng 1-2009 lại phân chia thép có hàm lượng Bo chi tiết đến 0,0008% được coi là thép hợp kim và quy định mức thuế ưu đãi 0%.

Do vậy, trước yêu cầu xử lý của Chính phủ, nhiều lô hàng nhập khẩu đã được chính Tổng cục Hải quan xác định là có đủ hàm lượng nêu trên và cho thông quan mà không mất đồng thuế nào.