Trong khi nhiều loại vật liệu trong nước như thép, kính… vẫn rất ế ẩm do cầu giảm, tiêu thụ chậm, dẫu giá liên tục được điều chỉnh giảm thì hàng loạt vật liệu nhập khẩu với lợi thế mác ngoại, lại có giá khá rẻ đang được bày tràn lan trên thị trường... - Bắt đầu từ đầu năm 2009, thời điểm hiệp định thị trường chung các nước Đông Nam Á (AFTA) có hiệu lực, nhiều loại thuế được điều chỉnh theo hướng có lợi cho hàng nhập khẩu. Nắm bắt cơ hội này, một số nhà nhập khẩu bất chính đã “lách” luật, tận dụng mọi thủ đoạn tuồn hàng vào Việt Nam, bất chấp chất lượng hàng hóa ra sao. Gần đây nhất là việc những nhà nhập khẩu thép lợi dụng sự không rõ ràng trong việc quy định mã số hàng hóa để gian lận thương mại và đã “hóa phép” cho hàng ngàn tấn thép cuộn thành thép hợp kim để hưởng mức thuế 0%.
Chính vì thế, khi lấy mẫu một số lô hàng SAE10B17, SAE1008B, SAE10B06 của một trong những đơn vị bị tình nghi vi phạm đưa đến Trung tâm Kỹ thuật tiêu chuẩn đo lường chất lượng 1 kiểm tra thì mới té ngửa, toàn bộ đều không phải là thép hợp kim. Thực tế, những mẫu thép này là loại thép thông thường được dùng làm thép xây dựng thuộc mã Hải quan 7213/99/00/90 với mức thuế nhập khẩu là 12%. Tuy nhiên, trong loại thép này có thêm chút ít (0,005%) hàm lượng chất Bo (làm cứng thép) để qua mặt lực lượng kiểm soát, nhằm miễn thuế nhập khẩu. Theo các công ty sản xuất thép, loại thép này chỉ dùng để sản xuất que hàn hoặc giao cho các lò gia công rút thành dây thép buộc 8 ly, 6 ly và 4 ly. Nếu sử dụng trực tiếp loại thép trên vào xây dựng khả năng chịu lực rất kém, gây ảnh hưởng xấu đến chất lượng công trình... Cùng chung lĩnh vực thép, từ đầu năm đến nay, các doanh nghiệp sản xuất kính trong nước cũng điêu đứng bởi hàng nhập khẩu.
Theo phản ánh của các doanh nghiệp sản xuất kính, hiện hàng rào kỹ thuật trong lĩnh vực kính bị bỏ ngỏ là nguyên nhân chính khiến tình trạng hàng dỏm nhập khẩu có đất sống. Cụ thể khi kê khai thuế, các nhà nhập khẩu đã hạ độ dày của kính xuống thấp nhằm giảm thuế, nhưng sau đó lại bắt tay với chủ đầu tư để đưa kính không đủ độ dày đạt chuẩn vào công trình xây dựng cao tầng.
Vì vậy, những loại kính cán cong vênh lớn, nhiều bọt, dễ vỡ, các loại kính chuyển màu quá độ và không bảo đảm màu tiêu chuẩn vẫn nghiễm nhiên tồn tại trong các công trình. Một số doanh nghiệp nhập khẩu còn kê khai giá trị tính thuế thấp hơn giá trị thực của sản phẩm tới 50%-70%. Từ đó dẫn đến giá thành của loại kính “chui” chỉ bằng 30%-40% giá thành sản xuất trong nước…
“Điều nghịch lý là cùng chủng loại, yếu tố kỹ thuật kính như nhau, nhưng mỗi mét vuông kính quy tiêu chuẩn nhập khẩu lại có thể thấp hơn kính Việt Nam từ 10.000-15.000 đồng. Nếu hàng rào kỹ thuật được siết chặt từ khâu đầu vào thì việc nhập khẩu kính sẽ khó có tình trạng lách luật xảy ra như vậy”, một cán bộ Công ty Kính VGI (Vũng Tàu) nói.
Một vấn đề khác khiến kính dởm vẫn có thể tung hoành được là do kính thuộc loại hàng hóa đặc biệt, nếu không có chuyên môn, khó phân biệt kiểm định được chất lượng. Lợi dụng điều này, nhiều doanh nghiệp đã quảng cáo hàng chất lượng cao, nhưng lại bán kính kém chất lượng giá thành thấp, khiến cho các doanh nghiệp làm ăn chân chính cũng bị “vạ lây”.
Trước diễn biến trên, Hiệp hội Kính và thủy tinh Việt Nam (Vieglass) đã có công văn số 04 gởi Bộ Xây dựng, kiến nghị tăng cường biện pháp kiểm soát chất lượng kính xây dựng nhằm cứu các công ty sản xuất trong nước. Đề nghị Bộ Xây dựng nên đưa các tiêu chuẩn kỹ thuật sản phẩm kính xây dựng và tiêu chuẩn lựa chọn, lắp đặt kính thành quy chuẩn, kỹ thuật bắt buộc áp dụng. Mặt khác, quy định đối với các sản phẩm kính xây dựng nhập khẩu và lưu thông trên thị trường bắt buộc phải được giám định chứng nhận và chứng nhận hợp chuẩn, hợp quy theo các quy chuẩn kỹ thuật hiện hành.
(CôngThương)
