Hiện có 32 dự án nhà máy thép ngoài quy hoạch đang và sẽ được triển khai. Nếu các dự án này được thực hiện thì công suất có thể gấp ba lần so với nhu cầu thép theo quy hoạch. Đây cũng chính là nguyên nhân gây khó khăn cho sản xuất thép trong nước. Việt Nam chắc chắn sẽ dư thừa thép và phải xuất khẩu. Tuy nhiên, các nguồn cung cấp thép Trung Quốc, Nhật Bản rất lớn... “Do đó, vài năm tới, ngành thép sẽ phải đối mặt với một cuộc đại khủng hoảng thừa” - ông Cường nhấn mạnh.

Theo Hiệp hội Thép Việt Nam (VSA), hai tháng đầu năm 2009, ngành thép sản xuất được khoảng 476 ngàn tấn, giảm hơn 22% so cùng kỳ. Trong khi đó, tiêu thụ chỉ đạt 257 ngàn tấn (đạt 54% so với sản xuất), giảm hơn 13% so cùng kỳ. Tính tới cuối tháng 2, lượng thép khoảng 200 ngàn tấn; dự trữ phôi thép cao, 450.000 tấn (con số này ước tính đủ nguyên liệu cho hai tháng 3 và tháng 4-2009).

Nguyên nhân chính của sự sụt giảm sản xuất và tiêu thụ là do thép tiêu thụ chậm. Giá thép trên thị trường thế giới và tại các nước trong khu vực ASEAN đang giảm. Cung lớn hơn cầu đã kéo giá thép sản xuất trong nước giảm từ 400.000 đến 600.000 đồng/tấn. Ngoài ra, từ ngày 1-2, thuế VAT giảm từ 10% xuống còn 5% cũng góp phần làm hạ giá bán thép. Hiện giá thép cây chỉ ở mức từ 10,5 đến 11 triệu đồng/tấn.

Trong khi thép sản xuất trong nước còn chật vật tìm đầu ra thì nguồn thép ngoại giá rẻ do các nước tràn vào. Các nước Thái Lan, Malaysia và Indonesia với mức thuế nhập khẩu ưu đãi 0% đang chào giá bán sỉ 9-10,5 triệu đồng/tấn, thấp hơn thép cuộn trong nước 500.000 đồng/tấn. Trước áp lực này, Tổng Công ty Thép Việt Nam (tại phía Nam) vừa điều chỉnh giá thép xuống 300.000 đồng/tấn so với giữa tháng 2.

Theo Hiệp hội Thép, tình hình sản xuất và tiêu thụ thép trong tháng 3 chưa có chiều hướng khả quan. Các biện pháp kích cầu của Chính phủ (chủ yếu là biện pháp tài chính và hỗ trợ lãi suất) đang trong giai đoạn triển khai, tiêu thụ thép do các công trình được vay vốn ưu đãi còn rất chậm. Ngành thép khó đạt mức tiêu thụ như các năm trước.