Trong cuộc sống có lẽ chúng ta thấy tôn được hiện diện ở khắp nơi, nó quen thuộc đến độ chúng ta có thể quên mất vì tôn đóng một vai trò quan trọng trong việc che chở một mái ấm, nơi tất cả các thành viên trong một gia đình thường sum họp mỗi ngày.
Trường em mái ….tôn… đỏ hồng.
Mọc lên tươi thắm giữa đồng lúa xanh.
Nói đến tôn người ta nghĩ đến ngay công dụng chính là lợp một mái nhà, mà bỏ sót đi các công dụng khác mà tôn còn được sử dụng.Tôn còn được làm vách nhà xưởng, bàn ghế, tấm che cửa sổ, cửa cuốn, cửa kéo cho cửa chính...Một công dụng khác của tôn trong ngành công nghiệp dân dụng đó là đồ gia dụng và đồ điện, như : vỏ máy giặt, tủ lạnh, lò viba, vỏ motor, máy vi tính, board mạch điện tử và ứng dụng trong ngành công nghiệp ôtô.
Vậy thì để tìm hiểu tôn được sản xuất bằng nguyên liệu gì, có bao nhiêu loại tôn, công nghệ sản xuất tôn như thế nào, tốt nhất chúng ta hãy cùng đến thăm một nhà máy chuyên sản xuất tôn mạ có dây chuyền sản xuất qui mô với thiết bị hiện đại theo công nghệ tiên tiến của Nhật Bản, Hàn Quốc , Châu Âu
Với công suất dây chuyền mạ hợp kim nhôm kẽm (tôn lạnh) công suất 100.000 tấn/năm, tiêu chuẩn công nghệ JIS G3321 của Nhật Bản. Với một lớp hợp kim nhôm kẽm mỏng được phủ đều lên bề mặt kim loại bằng quá trình nhúng nóng, các sản phẩm tôn mạ nhôm kẽm được bảo vệ cách ly khỏi môi trường xung quanh để chống rỉ sét, bảo đảm độ bền cho kim loại nền. Bên cạnh đó các sản phẩm mạ nhôm kẽm có thể thích nghi với nhiều loại môi trường và ứng dụng khác nhau do đó tạo nên giá trị gia tăng lớn khi sử dụng. Hiện nay các sản phẩm mạ nhôm kẽm được sử dụng ở nhiều lĩnh vực như cơ khí chính xác, máy tính, điện gia dụng,...Sau đây, chúng tôi xin giới thiệu quy trình sản xuất tôn mạ hợp kim nhôm kẽm của nhà máy Công ty CP Tôn Đông Á.
I.Quy Trình Sản Xuất:
Dựa vào bản kế hoạch sản xuất, kiểm tra quy cách và số lượng cần sản xuất.
1.1.Kiểm tra nguyên liệu đầu vào:
Nguyên liệu đầu vào của tôn mạ nhôm kẽm là thép cuộn cán nguội cứng (CRC Full Hard) thường có tiêu chuẩn SPCC 1B có độ dày 0,125mm-0,8mm, có khổ rộng từ 750mm-1219mm,
-Cân cuộn tôn đen, ghi và lưu các số liệu như : trọng lượng cuộn lý thuyết (của nhà xản xuất) và thực tế(trọng lượng khi đem cân), trọng lượng bao bì, qui cách và loại tôn (tôn mềm hay tôn cứng ) vào sổ theo dõi chất lượng tôn đen.
Kiểm tra chất lượng tôn đen:
- Kiểm tra sơ bộ: qui cách, nguồn gốc xuất xứ.
-Tháo bỏ bao bì và kiểm tra bên trong nguyên liệu, đối với các cuộn không đạt tiêu chuẩn như bị méo, bị giản biên, giãn bụng, rỉ sét nặng, ... sẽ tiến hành lập biên bản không đưa vào sản xuất
- Trong quá trình sản xuất công nhân thường xuyên theo dõi chất lượng tôn đen ( mức độ dầu mỡ, giãn biên, giãn bụng, đứt nối giữa cuộn, … ) và ghi nhận vào sổ theo dõi chất lượng tôn đen.
- Trong quá trình sản xuất công nhân thường xuyên theo dõi chất lượng tôn đen ( mức độ dầu mỡ, giãn biên, giãn bụng, đứt nối giữa cuộn, … ) và ghi nhận vào sổ theo dõi chất lượng tôn đen.
|
.jpg) |
| Thiết bị chứa cuộn đầu dây chuyền mạ:Cuộn tôn đen bên dưới là cuộn đang chạy vào công đoạn tẩy rỉ sét và dầu mỡ, cuộn bên trên là cuộn chuẩn bị khi cuộn bên dưới sử dụng hết. |
1.2 Tẩy rửa (làm sạch bề mặt thép)
Trước khi tôn được đưa vào mạ phải qua công đoạn tẩy dầu mỡ và rỉ sét, công đoạn này bao gồm 4 phần :
-Dùng hóa chất tẩy dầu: Trước tiên tôn đen được đi qua 1 bể phun dung dịch NaOH có nồng độ từ 23 - 40 điểm, được kích hoạt nhiệt độ bằng hơi nước đạt từ 60oC – 80oC, sau đó qua hai buồng phun. Buồng phun được phun bằng hệ thống bơm áp lực cao kết hợp với một hàm lượng nhỏ chất tẩy dầu kéo từ bể nhúng qua, phun lên cả hai mặt của băng tôn.
-Công đoạn tiếp theo: băng tôn tiếp tục qua các cặp trục chà bằng cước để tẩy sạch phần dầu trên bề mặt tôn.
-Sau khi đã đi qua hai buồng phun, băng tôn tiếp tục qua 1 buồng phun nước nóng ở nhiệt độ từ 60oC – 80oC để rửa sạch dầu mỡ cùng hóa chất trên băng tôn.
-Công đoạn sau cùng: băng tôn đi qua hệ thống sấy khô trước khi chuyển sang hệ thống trữ tôn ( looper )
 .jpg) |
Các công đoạn tẩy rửa dầu được thực hiện trong dãy buồng kín. Băng tôn sau khi rời khỏi cuộn được đưa trực tiếp vào dãy buồng kín này để tẩy dầu.
1.3.Cấp nguyên liệu liên tục vào dây chuyền
-Sau khi nguyên liệu đã được tẩy dầu, băng tôn được chuyển sang hệ thống dự trữ nhằm duy trì tính hoạt động sản xuất liên tục của dây chuyền ( looper ).
|
|
| Looper là nơi dự trữ băng tôn. Khi thay cuộn tôn đen đang mạ bằng cuộn tôn đen mới, dây chuyền mạ vẫn tiếp tục chạy nhờ nơi dự trữ này cung cấp lượng băng tôn trong thời gian thay cuộn. |
.jpg)
1.4.Gia nhiệt băng tôn trước khi vào lò mạ (công đoạn NOF).
- Sau công đoạn tẩy dầu là công đoạn NOF (Non Oxidizing Furnace: lò ủ không oxy) để làm sạch lần cuối, ủ làm mềm băng tôn và hoàn nguyên kim loại trước khi đưa vào mạ. Đây là công nghệ mà các nước phát triển trên thế giới hiện đang sử dụng (Hàn Quốc, Trung Quốc, Nhật Bản, Châu Âu…). Thế mạnh của công nghệ này tạo ra các sản phẩm chất lượng cao, sản lương lớn và thân thiện với môi trường.
 |
| Sau khi đi qua đoạn tẩy thì dòng băng tôn được đưa vào lò NOF. Đốt cháy dầu bề mặt còn lại đồng thời có thể làm mềm tôn với PMT lên đến > 700oC và duy trì nhiệt băng tôn tương thích, phù hợp với nhiệt độ chảo mạ (khoảng 6000C). .jpg) Nhìn đầu vào của thiết bị NOF Thiết bị lò NOF nhìn từ trên cao  |
1.5 Quá trình mạ nhôm kẽm
- Sau khi qua lò NOF băng thép được làm sạch gần như hoàn toàn và đạt đến nhiệt độ bể mạ, băng tôn được dẫn vào bể mạ hợp kim nhôm kẽm. (Bể mạ sử dụng vật liệu Ceramic và được cấp nhiệt bằng điện: do đó đảm bảo môi trường hơn công nghệ cũ đốt bằng dầu FO, hoặc DO).
- Kiểm soát độ dày của lớp mạ bằng thiết bị dao gió có điều khiển tự động, tạo bề mặt bóng sáng và bông vân trên lớp mạ nhôm kẽm.
- Lớp phủ nhôm kẽm tính theo trọng lượng : Ví dụ AZ100 là trọng lượng lớp mạ bình quân 100g/m2 ( theo tiêu chuẩn JIS G3321 )
- Kích thước bông vân nhôm - kẽm trên bề mặt tôn có thể được điều chỉnh lớn hay nhỏ bằng cách kết hợp các thông sô kỹ thuật: tốc độ dây chuyền, nhiệt độ mạ, độ dày lớp mạ, các thông số kỹ thuật của thiết bị dao gió, như: áp suất khí, khe dao, ..v v ..….
 |
| Băng tôn đang chạy qua chảo mạ có chứa hợp kim nhôm, hoặc kẽm sau đó đi lên hệ thống làm nguội bằng quạt gió. .jpg) |
1.6 Quá trình làm nguội
-Khi băng tôn được mạ phủ một lớp nhôm kẽm theo yêu cầu, lúc này băng tôn còn nóng và được làm nguội nhờ hệ thống ống gió và quạt nguội gắn ở phía trên dàn làm nguội. Sau khi qua công đoạn làm nguội bằng gió, lúc này nhiệt độ của băng tôn vẫn còn khá cao. Vì vậy băng tôn được chạy qua một bể nước làm nguội để giảm nhiệt xuống còn khoảng 60oC - 80oC, đồng thời tráng rửa những bụi kẽm và các tạp chất khác bám trên bề mặt tôn mạ nhằm giữ cho bề mặt tôn mạ được sạch sẽ trước khi đi qua công đoạn thụ động hóa.
 |
| Dòng băng tôn đi lên lò thông gió ở phía trên cao và đi xuống lò làm mát ở bên dưới bằng nước giảm nhiệt xuống còn khoảng 60oC - 80oC.Quạt gió được lắp đặt ở trên cao. |
 |
1.7 Công đoạn xử lý cơ tính thép sau khi mạ
-Sau khi quá trình làm nguội, băng thép mạ được chuyển qua thiết bị Skinpass mill và Tensionleveller. Tại đây, băng thép mạ được xử lý cán bề mặt bóng láng và nắn phẳng trước khi chuyển sang công đoạn phủ hóa chất antifinger bảo vệ bề mặt.
.jpg)
Thiết bị Tensionleveller
Thiết bị Skinpass Mill
1.8 Thụ động hoá bề mặt (Antifinger)
 |
|
|
| Lò sấy chín và khô hóa chất Antifinger |
.jpg)
-Sau khi được làm nguội và rửa sạch bằng bể nước, băng tôn được vắt khô bằng 1 cặp trục cao su, làm khô và tiếp tục qua thiết bị sơn hóa chất (antifinger), tại đây băng tôn được sơn phủ một lớp hóa chất Crom để bảo vệ mặt sản phẩm chống bị ố mốc trong quá trình bảo quản, sử dụng. Sau khi sơn hóa chất băng tôn đi vào lò sấy khô và làm nguội.
1.9 Thành phẩm và lưu kho
Tôn mạ nhôm, kẽm thành phẩm tại máy cuốn
-Tôn sau khi đã mạ kẽm xong sẽ được bộ phận KCS phân loại A,B,C theo tiêu chuẩn chất lượng sản phẩm quy định. Sau khi ra cuộn, tôn cuộn được đem đi cân, dán mark và chuyển về kho bàn giao lại cho bộ phận kho. Đối với các cuộn không phù hợp, bộ phận KCS tiến hành lập báo cáo theo thủ tục kiểm soát sản phẩm không phù hợp.
2.Các loại tôn và thị trường cung cấp
-Tôn đen sau khi mạ kẽm tiến hành đi mạ màu thì lúc đó sẽ gọi là tôn kẽm mạ màu.
-Tôn đen sau khi mạ nhôm kẽm được gọi là tôn lạnh sau đó đi mạ màu được gọi tôn lạnh mạ màu
-Tôn đen mạ màu là tôn đen sau khi tẩy dầu mỡ và rỉ sét đem vào mạ màu. Là loại sản phẩm thấp cấp làm che chắn công trình hoặc la phông.
Hiện nay sản phẩm Tôn Đông Á được sử dụng rộng rãi trên khắp cả nước và xuất khẩu đi các nước thuộc Asean như Lào, Campuchia, Thailand, Indonesia, …và Châu Phi, Nam Mỹ. Để tôn trở thành sản phẩm hữu dụng đến tay người tiêu dùng thì các cuộn tôn mạ kẽm, mạ màu, tôn lạnh được chuyển tới các nhà máy cắt, cán tôn, xà gồ.Tại đây, tôn sẽ được cán qua các máy cán định hình: Định hình thành sóng tròn, định hình thành sóng vuông, sóng ngói và cắt dài theo nhu cầu của người sử dụng.Chúng tôi sẽ có bài viết chi tiết về các nhà máy cán tôn xà gồ này trong thời gian tới.
Xin chân thành cảm ơn sự hỗ trợ về mặt hình ảnh và thông tin từ Nhà Máy Tôn Đông Á.Số 5, đường số 5, KCN Sóng Thần, Tỉnh Bình Dương Tel: 84. 650. 3732575 fax:84. 650. 379042
